Η τέχνη στα σύννεφα της Σαμοθράκης.

Τι είναι αυτοί οι εντυπωσιακοί μικροί κυκλώνες που ξεχύνονται από το νησί της Σαμοθράκης και κατευθύνονται προς την περιοχή του κεντρικού Αιγαίου Πελάγους;

Αυτοί οι υπέροχοι νεφικοί σχηματισμοί που βλέπουμε στην δορυφορική εικόνα (30 Δεκεμβρίου 2007) είναι οι νεφικές οδοί στροβίλων von Kármán (von Kármán cloud vortex streets) που όπως διαπιστώνουμε αποτελούνται από δύο σχεδόν παράλληλες γραμμές σπειρών με διαφορετική διεύθυνση περιστροφής.

Οι στρόβιλοι von Kármán είναι ένα κλασικό παράδειγμα της δυναμικής των ρευστών και πήραν το όνομά τους από τον καθηγητή αεροναυτικής Theodore von Kármán (1881–1963), ο οποίος πρώτος, το 1912, απέδειξε ότι η μόνη ευσταθής διάταξη τής ροής ενός ρευστού στο πίσω μέρος ενός εμποδίου είναι αυτές οι αντι-συμμετρικές σπείρες.

Στην ατμόσφαιρα, που είναι και αυτή ένα ρευστό, αυτό το φαινόμενο μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις κλίμακες μεγέθους, όμως όταν δημιουργείται αποτυπώνεται από τους μετεωρολογικούς δορυφόρους, σαν μεγάλες νεφικές «έλικες/δίνες» είναι πραγματικά κάτι το μοναδικό.

Οι ατμοσφαιρικοί νεφικοί στρόβιλοι von Kármán, που συνήθως εντοπίζονται σε μεγάλες θαλάσσιες περιοχές με οδούς από χαμηλά νέφη στρωματοσωρείτες (stratocumulus), γεννιούνται στην υπήνεμη πλευρά ενός ψηλού νησιού το οποίο διακόπτει την ροή του ανέμου.

Παγκοσμίως υπάρχουν αρκετά νησιά που μπορούν να προκαλέσουν αυτό το όμορφο θέαμα. Όμως σε λίγους είναι γνωστό ότι αυτούς τους συναρπαστικούς σχηματισμούς στα σύννεφα μπορεί κανείς να τους παρατηρήσει και στην Ελλάδα όταν δημιουργούνται νότια του ορεινού νησιού της Σαμοθράκης στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα πρωτο-παρουσιάσθηκε στην επιστημονική κοινότητα από την μετεωρολόγο της ΕΜΥ κα. Π. Φραγκούλη στο 12ο Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας που διεξήχθη τον Μάιο 2014 στο Ηράκλειο Κρήτης.

Όπως διαβάζουμε στο άρθρο, αυτή η θαυμάσια νεφική δομή παρατηρείται την ψυχρή περίοδο του έτους σε συνθήκες επικράτησης του λεγόμενου καιρού βορειοανατολικού ρεύματος, δηλαδή μιας κυκλοφορίας που μεταφέροντας ψυχρές αέριες μάζες από την Ρωσία και την Ουκρανία πάνω από τα σχετικά θερμότερα ύδατα του Αιγαίου Πελάγους ευνοεί την δημιουργία οδών από νέφη stratocumulus σε όλο το Αιγαίο Πέλαγος. Η Σαμοθράκη, που είναι ένα από τα ορεινότερα νησιά του Αρχιπελάγους του Αιγαίου (με το βουνό Σάος να έχει ψηλότερη κορυφή το Φεγγάρι 1611 μέτρα), αποτελεί ένα κάθετο εμπόδιο στην επικράτηση αυτής της βορειοανατολικής ατμοσφαιρικής ροής με αποτέλεσμα, κάτω από συγκεκριμένες μετεωρολογικές συνθήκες, να γεννιούνται στην υπήνεμη πλευρά του νησιού αυτοί οι εκπληκτικοί στρόβιλοι που με εναλλασσόμενη περιστροφή διαχέονται προς το κεντρικό Αιγαίο Πέλαγος.

Η ομορφιά της δυναμικής των ρευστών!

Η Παρασκευή (Βιβιάννα) Φραγκούλη είναι μετεωρολόγος της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, τμηματάρχης Μελετών-Εφαρμογών Κλίματος και συν-συγγραφέας με τον κ. Ζιακόπουλο (επίσης μετεωρολόγο της ΕΜΥ, συνταξιούχο) του βιβλίου «Το εγχειρίδιο του Μετεωρολόγου-Προγνώστη».

Πηγή Meteo.gr